Jak pomóc dziecku stawiać pierwsze kroki w świecie nowoczesnych finansów? Oczywiście założyć dla niego konto bankowe. Banki proponują cały wachlarz ofert skrojonych właśnie na potrzeby osób niepełnoletnich. Czym kierować się przy wyborze konta dla dziecka? Jakie funkcje takie konto powinno posiadać? Jakie niebezpieczeństwa związane są z posiadaniem konta przez dziecko? Sprawdziliśmy.
Posiadanie rachunku bankowego jest w obecnych czasach niezbędne. W zdecydowanej większości przypadków, pracodawcy nie wypłacają już wynagrodzeń w gotówce, a przelewają na wskazany przez pracownika rachunek. Oprócz tego, konto bankowe lub karta są wygodniejsze w codziennym użytkowaniu - są także konieczne do dokonywania płatności internetowych. Dlatego jeśli chcemy zadbać o edukację finansową naszej pociechy, założenie konta bankowego powinno być jedną z pierwszych lekcji. Jest to atrakcyjna alternatywa dla wypłacania kieszonkowego w gotówce. Pod wieloma względami wariant ten jest nawet bezpieczniejszy. Przede wszystkim chroni przed zgubieniem i kradzieżą pieniędzy. W przypadku zaginięcia karty wystarczy telefon do banku, aby uchronić się przed utratą środków na rachunku. Ponadto, posiadanie konta i karty pozwala na kontrolę rodzicielską wydatków. Jest to także wygodniejsze dla dziecka - nie trzeba będzie już mozolnie liczyć pieniędzy w śwince skarbonce. Stan konta widać jak na dłoni, a raczej wyświetlaczu telefonu.
Zgodnie z kodeksem cywilnym, częściową zdolność do czynności prawnych uzyskuje osoba kończąca 13 lat. Od tego wieku może, za zgodą rodzica lub innego opiekuna prawnego, założyć konto i dysponować zgromadzonymi na nim środkami pieniężnymi. Jednak prawo polskie nie precyzuje minimalnego wieku wymaganego do posiadania rachunku. Tak więc de facto, konto bankowe dla dziecka rodzice mogą założyć tuż po jego urodzeniu. Jednak nie będzie ono mogło z niego korzystać aż do ukończenia 13 roku życia - przynajmniej w teorii.
Zazwyczaj konto pociechy jest powiązane z rachunkiem rodzica w tym samym banku. Wtedy też najłatwiej jest opiekunowi kontrolować finanse i transferować pieniądze - zarówno swoje własne, jak i dziecka. Jeśli osoba dorosła posiada już rachunek w danym banku, może to ułatwić formalności przy otwieraniu konta dla dziecka. Jednak istnieje także możliwość utworzenia samodzielnego konta, do którego dostęp będą mieli rodzice oraz w ograniczonym zakresie również dziecko.
Założenie rachunku bankowego nie jest już dziś żadnym problemem. Zazwyczaj wystarczy wypełnienie przez rodzica formularza internetowego lub telefon do banku. Do otworzenia konta dla dziecka będziemy potrzebowali jego numeru PESEL oraz dokumentu tożsamości (np. aktu urodzenia). Potem pozostaje już tylko podpisać umowę w jednej z placówek banku lub poczekać na przesłanie jej pocztą.
Banki z wielką zaciętością konkurują o względy najmłodszych i ich rodziców. Nic dziwnego, w końcu dzieci stanowią bardzo liczną grupę potencjalnych klientów w przyszłości, dlatego warto już dziś budować wśród nich zaufanie do banku. Rachunki dla dzieci bywają wyżej oprocentowane niż niejedno konto przeznaczone dla osób pełnoletnich. Niekiedy też kapitalizacja odsetek dziecięcego konta jest korzystniej obliczana - np. co miesiąc, zamiast standardowo raz na rok. Również opłaty za korzystanie z karty, przelewy czy prowizje za wypłaty gotówki są niższe niż w przypadku typowych rachunków (bardzo duża część banków prowadzi za darmo takie konta). Niektóre banki oferują też specjalne promocje, skrojone na potrzeby najmłodszych - np. premie za bardzo dobre wyniki w nauce lub zniżki za kursy szkół językowych. Inną ciekawą propozycją jest infolinia dedykowana młodszym klientom, dzięki której mogą się dowiedzieć więcej o prowadzeniu finansów lub specjalnie zaprojektowany portal bankowości mobilnej dla dzieci.
Jeśli już założymy konto, bank zapewne zaproponuje w pakiecie wydanie karty debetowej, która - połączona z kontem - umożliwia płatności bezgotówkowe oraz wypłacanie środków z bankomatów. Karty debetowe mają wyznaczony z góry przez bank limit ilości oraz wartości transakcji kartą - jednak rodzic ma możliwość zmiany limitu, jeśli uzna, że chciałby narzucić dziecku bardziej lub mniej restrykcyjne reguły wydawania pieniędzy. Karty połączone z kontem przeznaczonym dla dziecka, najczęściej nie są obarczone opłatami za korzystanie - jednak może zdarzyć się, że bank będzie posiadał wymagania dotyczące minimalnej wartości płatności dokonanych/zrealizowanych kartą. Jeśli nie uda się nam jej osiągnąć, zazwyczaj naliczana jest opłata (najczęściej jest to kilka złotych).
Należy pamiętać o przekazaniu dziecku ważnych informacji dotyczących karty - pod żadnym pozorem nie powinno ono nikomu przekazywać kodu PIN, numeru karty, jej daty ważności czy kodu CVV (umieszczonego z tyłu karty). W przypadku jej zgubienia należy niezwłocznie poinformować o tym bank - dobrze byłoby, gdyby maluch miał zapisany w telefonie komórkowym numer infolinii banku, w którym posiada rachunek lub numer infolinii systemu zastrzegania kart (zastrzegam.pl), która obsługuje prawie wszystkie banki - 828 828 828. Przydać się może także numer karty, dlatego również warto go zapisać i trzymać w bezpiecznym miejscu.
Alternatywą dla tradycyjnych płatności gotówkowych i zakładania konta bankowego dla dziecka jest wyrobienie karty przedpłaconej (pre-paid). Umożliwia ona płatności bezgotówkowe oraz wypłaty z bankomatu do wysokości kwoty, jaką została doładowana (na zasadzie pay before). Wysokość wydatków jest zatem z góry ustalona poprzez zasilenie rachunku technicznego daną kwotą. Z uwagi na brak konieczności personalizacji karty może być ona wydana "od ręki", a ich użytkownicy końcowi nie muszą posiadać rachunku osobistego w banku wydającym karty. Z tego rodzaju karty mogą zatem korzystać dzieci, tym bardziej, że kwoty transakcji gotówkowych i bezgotówkowych są automatycznie odejmowane od wartości środków zgromadzonych na karcie. Nie ma możliwości przekroczenia limitu, a rodzice - mają nie tylko dostęp do wydatków swojej pociechy, ale również mogą w każdej chwili zasilić kartę dodatkowymi środkami, gdy tylko zajdzie taka potrzeba.