Emerytura to coś, o czym młodzi ludzie raczej jeszcze nie myślą, a jeśli już to bardziej jak o czymś odległym w czasie, czym jeszcze nie warto się przejmować. A jest wręcz przeciwnie. O emeryturze powinniśmy myśleć już od początku naszej kariery zawodowej, bo jest to sprawa niezwykle ważna.
Jeśli chcemy zająć się planowaniem przyszłej emerytury musimy najpierw poznać, jak wygląda system emerytalny w Polsce. Przechodził on i będzie przechodził w najbliższym czasie wiele zmian. W tym tekście zostaną przedstawione najważniejsze fakty i najbardziej prawdopodobne tendencje.
Polski system emerytalny składa się obecnie z trzech filarów. Całkowita składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52 proc. pensji brutto (w przypadku umowy o pracę). Szczegóły są przedstawione na poniższej infografice.
- system repartycyjny (obecnie płacący finansują obecnie wypłacane emerytury)
- obowiązkowy
- zdefiniowana składka, którą musimy płacić, a przyszła emerytura zależy tylko od wypłacalności systemu emerytalnego w danym momencie
- składka wynosi de facto 16.6% bądź 19.52% (w zależności od tego, czy jest się w OFE czy nie)
- emerytura minimalna gwarantowana przez państwo w sytuacji, gdy składki zebrane na wirtualnym koncie ubezpieczonego są zbyt niskie, by emerytura była wyższa
- składka inwestowana na giełdzie, głównie w akcje przedsiębiorstw
- dobrowolny (przed 2013 obowiązkowy), można dołączać lub rezygnować z OFE w tzw. okienkach transferowych, co odbywa się co 4 lata, a najbliższe będzie w 2020 roku
- składka idąca do OFE to albo 2.92% albo 0%
- w 2014 roku 51,5 proc. środków z OFE (cześć obligacyjna) przekazano na subkonta w ZUSie
- obecnie planuje się zlikwidować OFE, a znajdującymi się w nim środkami zasilić III Filar
- składka inwestowana na rynku kapitałowym (giełda i obrót pozagiełdowy)
- wiele form (IKE - Indywidualne Konto Emerytalne, IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, PPE - Pracownicze Programy Emerytalne)
- dość niskie limity wpłacanych składek, skomplikowane formalnie, nadal niezbyt rozpoznawalne dla przeciętnego pracownika
Najważniejszym problemem, z którym muszą zmierzyć się młodzi pracownicy jest fakt, że świadczenia emerytalne, które będą otrzymywać (zakładając nawet pełne uczestnictwo w systemie emerytalnym, tj. praca zawsze na umowę o pracę), będą najprawdopodobniej bardzo niskie - według niektórych prognoz aż 70 proc. osób urodzonych w latach 70’ i 80’ będzie otrzymywać emeryturę minimalną, co oznacza, że nie wypracują sobie świadczeń wyższych niż najniższe gwarantowane przez państwo. Wynika to przede wszystkim ze zmian demograficznych. Kiedyś na jednego emeryta przypadało znacznie więcej osób pracujących, a zatem finansujących jego świadczenie. Jeśli nie chcemy być zdani na najniższe emerytury i łaskę państwa, musimy sami pomyśleć o dodatkowym zabezpieczeniu emerytalnym. Dodatkowym, bo obecne składki i tak trzeba zgodnie z prawem płacić.
Najprostszym rozwiązaniem jest zaangażowanie się w instytucje z III filara emerytalnego. To z jednej strony wehikuły inwestycyjne jak Indywidualne Konto Emerytalne i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (w obydwu odkładamy samodzielnie), z drugiej Pracownicze Programy Emerytalne, do których możemy przystąpić o ile pracodawca stworzy taką możliwość. Wybór odpowiedniego systemu, w ramach którego będziemy odkładać na emeryturę wiąże się także z możliwymi do uzyskania preferencjami podatkowymi. Więcej o IKE i IKZE możesz przeczytać tu (http://www.edufinanse.pl/moje-oszczednosci/news-ike-co-to-takiego,nId,2381158) i tu (http://www.edufinanse.pl/moje-oszczednosci/news-ikze-dlaczego-warto-zainteresowac-sie-tym-wehikulem,nId,2381184).
Warto też zaplanować naszą karierę zawodową pod kątem stabilności i bezpieczeństwa dochodów, rozpoczęcia oszczędzania i świadomego planowania naszej sytuacji finansowej. Pomocne może też być, trochę obecnie zapomniane, oparcie się na pomocy rodziny. Jeśli nauczymy dzieci pomagania, dbania o rodzinę, najlepiej własnym dobrym przykładem, istnieje dość duża szansa, że i my kiedyś otrzymamy takie wsparcie w najtrudniejszych dla nas momentach.