Czy podatki towarzyszą ludzkości od zawsze?

Trudno wyobrazić sobie świat bez podatków, ponieważ ich początki miały miejsce bardzo dawno temu. Utarty slogan: „W życiu pewne są tylko dwie rzeczy: śmierć i podatki” doskonale oddaje obowiązek płacenia podatków. Ale czy zawsze tak było? Jak kiedyś wyglądały podatki, a jak wyglądają teraz?

Pierwsze podatki pobierane były już około 6000 lat temu. Wywodzą się ze świadczeń osobistych na rzecz władcy - najpierw były dobrowolne, potem zwyczajowe, aż w końcu stały się obowiązkowe. Najpierw pobierano je tylko w razie potrzeby (np. gdy wybuchała wojna) i w dobrach naturalnych (rolnicy oddawali część zbiorów, rzemieślnicy część swoich wyrobów, a kupcy składali daniny). Obecnie podatki pobierane są stałe i w pieniądzu.

Reklama

W starożytnym Egipcie podatki płaciły wybrane grupy społeczne. Rolnicy oddawali na potrzeby wojska i administracji część zbiorów. Rzemieślnicy część wyrobów, kupcy zaś składali tzw. daniny. O tym, że obciążenia te mogły być dla społeczeństwa dosyć dotkliwe świadczy opowieść o buncie z XVIII lub XVII wieku p.n.e. Miał on miejsce za panowania XIV dynastii. Zabito wtedy w jednej z prowincji wszystkich poborców podatkowych.

W Rzymie na początku naszej ery pobierane były podatki w formie pieniężnej. W średniowieczu zaś podatki były przedmiotem negocjacji szlachty z władcą - w 1291 roku w Lutomyślu Wacław II zobowiązał się do nienakładania nowych podatków na mieszkańców Małopolski. Przywilej koszycki (1374 r.) uznający prawo Jadwigi do tronu kosztował Ludwika Węgierskiego obniżenie podatku od ziemi z 12 do 2 gr z łanu chłopskiego, obiecanie nienakładania kolejnych podatków oraz zwolnienie z budowy dróg i mostów na rzecz państwa.

W Polsce od XVI wieku płacono pogłówne (podatek od osoby) - duchowieństwo i szlachta płacili z powodu zagrożenia od strony tatarskiej i krzyżackiej. Od 1717 r. pogłówne stało się obowiązkowym podatkiem przeznaczanym głównie na utrzymanie wojska.

W XVIII wieku w Wielkiej Brytanii wprowadzono po raz pierwszy podatek dochodowy. W XIX wieku podatki znacznie wzrosły i były głównym źródłem utrzymania państwa (tak jest do dziś). VAT został wprowadzony po raz pierwszy we Francji w 1954 roku.

Podatki współcześnie - definicja

Definicja podatku jednego z najbardziej cenionych polskich specjalistów w dziedzinie finansów publicznych, prof. Stanisława Owsiaka, brzmi następująco:

"Pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych (np. samorządów)."

Spróbujmy zrozumieć sens tych słów; pieniężne, czyli podatek pobierany jest w pieniądzu, przymusowe, czyli nałożony przez państwo podatek, podmioty (obywatele lub przedsiębiorstwa) muszą płacić pod groźbą sankcji, ogólne, czyli jednolity dla wszystkich podmiotów podlegających opodatkowaniu z określonego tytułu (określone ogólnie, nie indywidualnie), nieodpłatne - zobowiązany do zapłacenia podatku podmiot nie otrzymuje od państwa żadnego bezpośredniego świadczenia w zamian za płacenie podatku, bezzwrotne - zapłacony podatek nie podlega zwrotowi. Na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych, czyli podatki mogą trafiać do budżetu państwa (podatki centralne) lub do budżetów gmin, powiatów i województw (podatki lokalne).

Podatek a opłata

W zamian za wniesioną opłatę - w przeciwieństwie do podatków - otrzymuje się konkretne świadczenie lub usługę. Na przykład w zamian za opłatę skarbową można otrzymać np. pozwolenie na budowę.

Piotr Miszczuk

Dowiedz się więcej na temat: podatki | VAT
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy

Partnerzy