Co to jest akcja?

Akcja to papier wartościowy reprezentujący własność w spółce akcyjnej. Jeśli zastanawiasz się nad inwestycjami w akcje, ale nie wiesz do końca o co w tym chodzi, ten tekst jest dla ciebie. Tłumaczymy, jakie prawa wiążą się z posiadaniem akcji, a także jakie są obowiązki akcjonariuszy.

Akcjonariusz, czyli osoba posiadająca akcję danej spółki, jest jej współwłaścicielem. Nie oznacza to jednak, że ponosi odpowiedzialność prawną za działania spółki, ponieważ zgodnie z literą prawa spółka akcyjna jest osobą prawną działającą niezależnie od jej właścicieli. W przypadku publicznej spółki akcyjnej (notowanej na giełdzie papierów wartościowych) akcjonariusze są chronieni przed wierzycielami. Oznacza to, że w razie bankructwa spółki, inwestorzy mogą stracić maksymalnie zainwestowaną kwotę. Natomiast w prywatnych spółkach akcyjnych akcjonariusze ponoszą odpowiedzialność finansową do wysokości aktywów, które byli zobligowani przekazać spółce na poczet zabezpieczenia przyszłych wierzytelności.

Z posiadania akcji spółki wynikają następujące prawa

Reklama

Prawo głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy (WZA), które jest najważniejszym organem władzy w spółce. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy powołuje radę nadzorczą, która z kolei powołuje zarząd spółki. Rada nadzorcza jest organem kontrolnym, zatwierdzającym sprawozdania zarządu oraz posiadającym kompetencje do odwoływania go. Należy jednak zaznaczyć, że rada nadzorcza nie może bezpośrednio ingerować w kompetencje zarządu. W świetle polskiego prawa wybór członków do rady nadzorczej odbywa się przez głosowanie skumulowane, co w praktyce oznacza, że akcjonariusze mniejszościowi mają szansę wybrać swojego przedstawiciela do rady nadzorczej.

Prawo poboru akcji nowej emisji. W przypadku emitowania przez spółkę nowych akcji, dotychczasowi akcjonariusze mają pierwszeństwo przy ich zakupie, tak aby utrzymać obecny udział w kapitale akcyjnym spółki. Prawa poboru mogą być notowane na giełdzie papierów wartościowych, co oznacza, że mogą być zbywalne przez akcjonariuszy.

Prawo do dywidendy. W przypadku wypracowania przez spółkę zysku netto za dany rok kalendarzowy, akcjonariusze decydują o jego wykorzystaniu. Część zysku może zostać zatrzymana w spółce i wówczas powiększa jej kapitał własny, który następnie może zostać wykorzystany np. do sfinansowania inwestycji. Natomiast reszta może trafić do akcjonariuszy (właścicieli spółki) w formie dywidendy. Może być ona wypłacana w formie pieniężnej, co jest najpopularniejszą metodą, w formie akcji lub w formie rzeczowej (produkty, usługi oferowane przez firmę). Wartość dywidendy najczęściej podaje się jako stopę procentową w przeliczeniu na jedną akcję. Prawo do udziału w masie likwidacyjnej. Tego rodzaju zabezpieczenie przysługuje akcjonariuszom jedynie w przypadku toczenia się postępowania likwidacyjnego wobec spółki. Jego celem jest podział pozostałego majątku spółki wśród wierzycieli oraz akcjonariuszy. Jeżeli wartość zobowiązań przekracza majątek spółki, wtedy dzieli się go zgodnie z podziałem na kategorie wierzycieli. Zgodnie z prawem pierwszeństwo spłaty mają wierzyciele, a dopiero później akcjonariusze.

Powyższe rozważania dotyczyły akcji zwykłych, jednakże oprócz nich możemy mieć również do czynienia z akcjami uprzywilejowanymi.

Akcje mogą być uprzywilejowane w 3 kategoriach:

* Akcje uprzywilejowane co do głosu - posiadacz takiej akcji ma prawo do oddania więcej niż jednego głosu na WZA,

* Akcje uprzywilejowane co do dywidendy - posiadacz takiej akcji ma prawo do stałej dywidendy, niezależnej od decyzji Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy,

* Akcje uprzywilejowane co do udziału w masie likwidacyjnej - posiadacz takiej akcji będzie spłacany przed posiadaczami akcji zwykłych w masie likwidacyjnej spółki.

Ze względu na elektroniczny charakter notowań giełdowych wszystkie akcje muszą mieć formę zdematerializowaną (w postaci zapisu cyfrowego) oraz na okaziciela. W przeszłości akcje występowały w formie papierowej oraz były przypisane do danej osoby (akcje imienne).

Łukasz Janicki

Dowiedz się więcej na temat: akcje | GPW | emisja | inwestycje
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy

Partnerzy