Najwyższy w Polsce nominał – 500 zł – z wizerunkiem króla Jana III Sobieskiego został wprowadzony do obiegu w lutym 2017 r.
Został zaprojektowany on przez Andrzeja Heidricha, autora pozostałych polskich banknotów obiegowych o nominałach 10, 20, 50, 100 i 200 zł.
Powodem wprowadzenia banknotu o tak wysokim nominale jest - na co wskazywał niejednokrotnie Narodowy Bank Polski - wzrost wartości obiegu gotówkowego, rosnący popyt na banknoty o wysokich nominałach, a także zarządzanie zapasem strategicznym NBP. Odpowiedzią na te potrzeby jest właśnie banknot 500-złotowy, który ułatwia rozliczenia gotówkowe pomiędzy obywatelami oraz zmniejsza koszty obsługi pieniądza zarówno dla przedsiębiorców, jak i banku centralnego..
Nowy banknot posiada zabezpieczenia najnowszej generacji, w tym farbę zmienną optycznie, efekt kątowy i nitkę zabezpieczającą (czytaj więcej w ramce poniżej).
Do szybkiej weryfikacji służą zabezpieczenia niewymagające użycia specjalistycznego sprzętu, np. znak wodny, recto-verso, farba zmienna optycznie.
W przypadku banknotu 500 zł, z prawej strony portretu władcy znajduje się szyszak husarski - podczas poruszania banknotem płynnie zmienia barwę z zielonej na niebieską, a umieszczony na nim wzór falistej linii sprawia wrażenie ruchomego. Na powierzchni strony przedniej banknotu widać fragmenty nitki zabezpieczającej (okienkowej). Podczas poruszania banknotem widoczna jest płynna zmiana barwy z zielonej na niebieską oraz płynnie przesuwający się wzór dwóch przeplatających się wstęg. Na odwrotnej stronie banknotu widać złoty ornament wykonany farbą opalizującą. W zależności od kąta patrzenia jest on widoczny lub prawie niedostrzegalny (źródło NBP).
Banknot o nominale 500 zł jest dostępny w kasach oddziałów okręgowych NBP od 10 lutego 2017 roku. Z czasem, wprowadzenie banknotu 500 zł będzie stopniowo wpływać na strukturę nominałową w Polsce - zmniejszy się liczba zamawianych banknotów 200 zł i 100 zł.
Według NBP nowoczesne i zaawansowane technologicznie zabezpieczenia w nowych banknotach, które dorównują najwyższym światowym standardom, utrudniają także ich fałszowanie.
Zmodernizowane banknoty o niższych nominałach (10, 20, 50, 100 złotych) znajdują się w obiegu od kwietnia 2014 r., a 200 zł od lutego 2016 r. Liczba fałszywych banknotów w Polsce znacząco spadła - obecnie NBP odnotowuje mniej niż 5 szt. fałszywych banknotów na milion banknotów w obiegu, podczas gdy w poprzednich latach liczba ta sięgała 7-10 szt./mln.
Zabezpieczenia (opis poniżej) w banknocie 500- złotowym można podzielić na te widoczne pod światło, podczas przechylenia banknotu, przy wykorzystaniu lupy bądź w świetle ultrafioletowym.
Znak wodny
Podczas oglądania banknotu pod światło widać znak wodny przedstawiający wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału "500". Pole znaku wodnego nie jest zadrukowane.
Nitka zabezpieczająca
Podczas oglądania banknotu pod światło widać pionową ciemną linię z cyfrowymi oznaczeniami nominału "500" i "500 ZŁ". Nitka zabezpieczająca została umieszczona w strukturze papieru i jest widoczna miejscami na powierzchni strony przedniej banknotu (nitka okienkowa).
Recto-verso
Elementy graficzne znajdujące się na obu stronach banknotu oglądane pod światło uzupełniają się i tworzą pełny obraz - koronę w owalu.
Nitka zabezpieczająca (okienkowa)
Na powierzchni przedniej strony banknotu widać fragmenty nitki zabezpieczającej, a w całości nitka jest widoczna podczas patrzenia pod światło.
Podczas poruszania banknotem są widoczne dodatkowe efekty:
- płynna zmiana barwy z zielonej na niebieską,
- płynnie przesuwający się wzór złożony z dwóch przeplatających się wstęg.
Efekt kątowy
W prawej części portretu władcy cyfrowe oznaczenie nominału "500" - w zależności od kąta patrzenia - zmienia się z jasnego na ciemne. Po lewej stronie portretu w tarczy herbowej - w zależności od kąta patrzenia - są widoczne prostokątne pola.
Farba zmienna optycznie
Wraz ze zmianą kąta patrzenia ozdobny element graficzny z prawej strony portretu (szyszak husarski) płynnie zmienia barwę z zielonej na niebieską, a umieszczony na nim wzór falistej linii sprawia wrażenie ruchomego w płaszczyźnie pionowej.
Farba opalizująca
Na odwrotnej stronie banknotu znajduje się ornament wydrukowany farbą opalizującą w kolorze złotym. W zależności od kąta patrzenia ornament jest widoczny lub prawie niedostrzegalny.
Mikrodruki
Mikrodruki to czytelne jedynie w powiększeniu drobne napisy wykonane z dużą precyzją. Na stronie przedniej banknotu są to mikrodruki stalorytnicze: "RZECZPOSPOLITA POLSKA", "NBP 500" i "NBP 500 ZŁ" oraz mikrodruki offsetowe: "RZECZPOSPOLITA POLSKA", "500". Na stronie odwrotnej banknotu są to mikrodruki stalorytnicze: "RZECZPOSPOLITA POLSKA", oraz mikrodruki offsetowe: "NARODOWY BANK POLSKI", "NBP 500 NARODOWY BANK POLSKI".
W świetle ultrafioletowym na przedniej stronie banknotu, po lewej stronie portretu władcy widać kwadrat z cyfrowym oznaczeniem nominału "500" i skrótem "ZŁ" oraz numerację położoną z lewej strony banknotu. Z prawej strony portretu widoczne są wybrane elementy szaty graficznej (źródło NBP).
mk