Posiadanie konta i karty płatniczej jest w dzisiejszych czasach koniecznością. Plastik wypiera stopniowo tradycyjne pieniądze, a coraz więcej sklepów i punktów sprzedaży akceptuje płatności kartą, nawet na bardzo drobne kwoty. Zwiększa się także liczba osób, które rezygnują z noszenia przy sobie gotówki.
Karta płatnicza jest to instrument, który pozwala na dokonywanie transakcji bez użycia gotówki. Oprócz tego dzięki karcie możemy wypłacić pieniądze z bankomatu lub płacić na odległość np. w internecie. Rodzajów kart jest kilka, ale najczęściej słyszy się o dwóch: debetowej i kredytowej.
Karta debetowa pozwala na dokonywanie płatności oraz wypłacanie pieniędzy do wysokości środków, które posiadamy na koncie. W dużym uproszczeniu zatem - dopóki mamy pieniądze, dopóty możemy je wydawać, korzystając z takiej karty (debetowej). Gdy chcemy dokonać płatności na kwotę większą niż aktualnie dostępna na rachunku bankowym, transakcja jest blokowana, a na wyświetlaczu terminala płatniczego lub bankomatu pojawia się komunikat “brak wystarczających środków na koncie".
Karta debetowa jest bardzo popularna. Większość banków przyznaje ją automatycznie przy zakładaniu konta lub przynajmniej oferuje jej wydanie. Aby stać się jej posiadaczem nie musimy spełniać żadnych szczególnych wymagań np. dotyczących zarobków. Wystarczy tylko posiadać rachunek w banku. Każda karta debetowa jest powiązana z konkretnym kontem osobistym. Niekiedy za posiadanie karty debetowej trzeba płacić, jednak w większości przypadków jej użytkowanie jest darmowe, chociaż może to być powiązane z pewnymi dodatkowymi kryteriami, które właściciel karty musi spełnić tj. wydanie nią określonej kwoty miesięcznie, np. minimum 200 zł.
Z kartą kredytową sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Korzystając z karty kredytowej nie wydajemy swoich pieniędzy, lecz posługujemy się środkami banku, czyli zaciągamy kredyt. Każda złotówka wydana kartą kredytową zadłuża nas w banku. Maksymalna wielkość takiego długu jest ściśle określona. Jest to nasz indywidualny limit kredytowy, który jeśli zostanie wykorzystany, to kolejne płatności nie będą już realizowane.
Na koniec każdego miesięcznego okresu rozliczeniowego (jest to dzień wybrany przez właściciela karty) przygotowywane jest zestawienie transakcji, w którym zsumowane zostają wszystkie wydatki klienta. Na ich spłacenie klient ma określoną ilość czasu - zazwyczaj 24-30 dni od zakończenia okresu rozliczeniowego tzn. od wygenerowania zestawienia transakcji. Jeśli ureguluje całość należności w terminie nie będzie zobowiązany do spłaty odsetek. Nazywamy to okresem bezodsetkowym. W sytuacji, gdy termin zostanie przekroczony lub nie cała należność spłacona, trzeba będzie liczyć się z dodatkowymi kosztami za korzystanie z pieniędzy banku. Odsetki naliczane są wówczas od całości zadłużenia, a ich wysokość uzależniona jest od ustalonego (i zawartego w umowie) oprocentowania wyrażonego w stosunku rocznym, np. 10 proc.
Nie każdemu klientowi bank przyznaje kartę kredytową. Aby zostać jej właścicielem, trzeba najpierw posiadać zdolność kredytową. Jest to logiczne: Jeśli chcesz wydawać pieniądze banku, musisz udowodnić, że będziesz w stanie je potem zwrócić. Dlatego bank rozpatrując wniosek o kartę kredytową sprawdza np. wysokość zarobków. To one są zazwyczaj zabezpieczeniem kredytu udzielanego w ramach karty i stanowią podstawę dla późniejszego zwrotu długu przez klienta.
Inną istotną cechą, która odróżnia kartę kredytową od debetowej, jest jej brak powiązania z rachunkiem bankowym użytkownika. Dokonując transakcji "kredytówką" obciążamy konto karty kredytowej, na którym bank umieszcza środki w ramach przyznanego limitu.
Przy okazji warto jest zaznaczyć, że karta kredytowa służy przede wszystkim do transakcji bezgotówkowych. Wypłaty pieniędzy z bankomatu wiążą się najczęściej z bardzo dużymi prowizjami oraz natychmiastowym naliczaniem odsetek. Dlatego, jeśli potrzebujemy gotówki, lepiej będzie posłużyć się kartą debetową.
Jeśli jesteś początkującym użytkownikiem produktów bankowych, często potrzebujesz wypłacać gotówkę, nie posiadasz stałego dochodu lub po prostu obawiasz się, że możesz wydać za dużo - lepszym rozwiązanie będzie dla ciebie karta debetowa.
Jeżeli zamierzasz dokonywać głównie płatności bezgotówkowych i posiadasz stałe dochody, możesz rozważyć złożenie wniosku o przyznanie karty kredytowej.
Należy pamiętać, że jedno nie wyklucza drugiego. Wiele osób nosi w portfelu zarówno kartę kredytową, jak i debetową używając ich w zależności od potrzeby. Zapewnia to wygodę i elastyczność, jednak może też narazić nas na dodatkowe koszty (np. opłatę banku za niskie obroty kartą debetową, co skutkować będzie naliczeniem opłaty za jej użytkowanie; warto także pamiętać, że karty kredytowe są bezpłatne, o ile ich właściciel wykona transakcje na określoną kwotę, np. 7000 zł w danym roku). Dlatego warto jest zawsze zachować ostrożność i rozsądnie dobierać produkty oferowane nam przez bank. Przede wszystkim należy zastanowić się czy faktycznie potrzebujemy obu rodzajów kart.
Maria Brzezińska